Persoonsblad - 476

     Olivier Carpentier werd geboren circa 1435. Hij huwde (?) N.N. voor 1460 in Dikkebus.¹ Olivier Carpentier overleed na 1461.

     (?) N.N. werd geboren voor 1440. Zij huwde Olivier Carpentier voor 1460 in Dikkebus.¹ (?) N.N. overleed na 1461 in Dikkebus, West-Vlaanderen.

     Willem Taeyaerts werd geboren circa 1460 in Reet, Antwerpen. Hij was de zoon van Simon Taeyaerts en Margriet 's Bruynen. Willem Taeyaerts huwde Lijsbeth Van Mampaey voor 1490. Willem Taeyaerts was in 1500 blauwverver in Lanklaar.
Willem had eigendommen te Reet.
Hij overleed voor 1512 in Reet, Antwerpen.

     Lijsbeth Van Mampaey werd geboren circa 1460 in een onbekende plaats. Zij huwde Willem Taeyaerts, zoon van Simon Taeyaerts en Margriet 's Bruynen, voor 1490.

     Willem Selleslach werd geboren circa 1470 in Lint, Antwerpen. Hij huwde (?) N.N. voor 1500.

     (?) N.N. werd geboren circa 1470 in Lint, Antwerpen. Zij huwde Willem Selleslach voor 1500.

     Hendrik Schillemans werd geboren circa 1475. Hij huwde Beatrix Van Bonnecroy voor 1505.

     Beatrix Van Bonnecroy werd geboren circa 1475. Zij huwde Hendrik Schillemans voor 1505.

     Hendrik 'De Jonge' De Laet Massys werd geboren circa 1400. Hij was de zoon van Gillis Massys De Laet en Catharina Feyen. Hendrik 'De Jonge' De Laet Massys huwde Margareta Van Der Heyden circa 1439 in Grobbendonk. Hendrik 'De Jonge' De Laet Massys was Meier van Bouwel en Ouwen, voor de Heer van Grobbendonk. Hij overleed circa 1475 in Grobbendonk, Antwerpen.

     Margareta Van Der Heyden werd geboren circa 1419 in Grobbendonk, Antwerpen. Zij huwde Hendrik 'De Jonge' De Laet Massys, zoon van Gillis Massys De Laet en Catharina Feyen, circa 1439 in Grobbendonk.

     Egidius Wijnricx was ook gekend als Egidius Le Monnier. Hij was ook gekend als Gilis Wijnricx. Hij werd geboren circa 1420 in Booischot, Antwerpen. Hij was de zoon van Staes Wijnricx en (?) N.N. Egidius Wijnricx huwde n.n. Van den Broeck, dochter van n.n. Van den Broeck en (?) N.N., voor 1440 in Booischot. Egidius Wijnricx overleed voor 1467 in Booischot, Antwerpen.

     Jan I Van den Broeck werd geboren circa 1415 in Booischot, Antwerpen.¹ Hij was de zoon van n.n. Van den Broeck en (?) N.N. Jan I Van den Broeck huwde (?) N.N. voor 1445.
In enkele cijnsboeken van ca 1475 vinden we drie Van den Broeck’s in Booisschot wiens goederen naast elkaar zijn gelegen en die vermoedelijk broers zijn. Zij zijn alle drie reeds gestorven : Jan I, Gilis I en Pieter I.

Register Rekenkamer Mechelen nr1153 (1474)
p7 : Gille Van den Broecke tient a fief de messire Arnoul de Bourgogne une piece de hault preet grant environ 1 bonnier gisant a la paroische de heyst dung couste joignant a leritaige appartenant aux enfants de Pieter Van den Broucke et daultre couste a leritaige des enfans Johan Van den Broecke et est tenu etc....
Register Rekenkamer nr1153 (1474)
p7 : Wouter Van den Broecke tient a fief de messire Arnoul de Bourgogne II bonniers de hault pretz gisant audit heyst dung couste a leritaige des enfans Johan Van den Broecke et est tenu etc...
p12 : Johan Van den Broecke filz Johan tient a fief par partage de freres et soeurs ung bonnier de pred appelle den pachtbeemt gissant a bousschot dung couste le fief appartenant a la chapelle de bousschot et daultre a leritage Gille Wijnricx et vault par an....
p24v : Gille Van den Broecke filz Johan tient a fief dudit Godefroit et Johan ung quartier de boix gisant audit Heyst dung couste les enfans Gille Wynricx et daultre les enfans Johan Van den Broecke et est tenu etc....¹

Jan I Van den Broeck is denkelijk ook de belangrijkste van de drie broers. Hij was waarschijnlijk de oudste en, volgens het erfenisrecht, degene die het meeste erfde van zijn vader. Hij heeft een zoon Jan die een uitgebreid nageslacht zal nalaten en een zoon Gilis waar we evenwel niets meer over horen. Van de verschillende takken die Karel Lemmens in zijn genealogie van de familie Van den Broeck beschrijft zijn de meeste terug te voeren tot nazaten van deze Jan I.

De grote stam, de nakomelingen van de Jan I Van den Broeck, die in de cijnsboeken van ca 1475 als reeds overleden wordt bestempeld bleek toch een welstellend man geweest te zijn. Het is merkwaardig hoe deze stam zich heeft weten te handhaven door de eeuwen heen. Met het erfenisrecht van toen ging het grootste deel van het bezit van de ouders over op hun oudste zoon. In feite zijn het alleen die oudste zoons die ten volle de status van hun ouders konden behouden. Voor boeren betekende dit dat alleen zij over voldoende grond konden beschikken en dit op de vruchtbaarste plaatsen. De jongere broers waren gedwongen om of niet te trouwen of naar de ‘nieuwe gebieden’ uit te wijken waar de grond heel wat minder vruchtbaar was. Het gaat dan vooral over gronden in Bossche en Booisschot. Zo ziet men in vele families dat de jongere zonen van de rijke families uitweken naar die gebieden, daar hard werkten en, bij de minste tegenslag (ziekte, droogte enz..) in armoede vervielen. Na een paar generaties stierven die takken meestal uit zoals dat het geval was voor alle andere arme families.

De stam van Jan I Van den Broeck beantwoordt vaak niet aan dat schema. Het kan niet anders of hun broodwinning zat niet in de gewone landbouw. Wat ze wel deden weten we niet juist. Soms hadden we de indruk dat een deel ervan in de houthandel zat. Alleszins moeten zij een inkomen gehad hebben waarvoor het bezit van goede landbouwgrond niet noodzakelijk was en waarbij ze met velen konden werken en hun brood verdienen. Zij moeten zowel fysiek als verstandelijk knap geweest zijn anders was dat uitbreiden van hun macht en hun aanzien in Heist niet uit te leggen.²
Jan I Van den Broeck overleed voor 1474.

     (?) N.N. werd geboren voor 1425. Zij huwde Jan I Van den Broeck, zoon van n.n. Van den Broeck en (?) N.N., voor 1445.

     Willem Rabs werd geboren circa 1420. Hij huwde Kathelijne Van Nuffel voor 1440 in Booischot.¹ Willem Rabs overleed voor 1467 in Heist op den Berg, Antwerpen.

     Kathelijne Van Nuffel werd geboren circa 1430. Zij huwde Willem Rabs voor 1440 in Booischot.¹

     N.n. Van den Broeck werd geboren circa 1385 in Booischot, Antwerpen.¹ Hij huwde (?) N.N. voor 1420 in Booischot.¹
Inleiding

Er zijn ons vier documenten bekend uit de periode van het einde van de vijftiende en het begin van de zestiende eeuw: een register van de rekenkamer van Mechelen Nr 1153 van 1474, een cijnsboek van de H.Geest van Heist van 1475 (KA Heist nr 588) , een dito cijnsboek van de kerk van Hallaar gedateerd 1467 tot 1502, en tenslotte het leenregister van de voogdij van Heist van 10-11-1516. Deze laten ons toe enkele groepen in die Van den Broeck’s te onderscheiden. De grootste groep zit in Booischot, en kleinere groepen respectievelijk op ‘t Laer en in de Bossche, en verder nog in Hallaar. Die vinden vermoedelijk ook hun oorsprong in de grote stam van Booisschot.

Laat ons eerst kijken wat het register van de Rekenkamer van Mechelen van 1474 ons leert.

Rekenkamer van Mechelen van 1474

Uit dit register blijkt dat enkele Van den Broeck’s naast elkaar eigendommen bezitten. Dit zou er op wijzen dat die eigendommen vroeger een groter geheel vormden dat door erfenissen in kleinere stukken werd verkaveld. De meest eenvoudige veronderstelling is dat het bij die eigenaars over zeer dichte familie gaat (broers, zonen). Nochtans kan men ook niet uitsluiten dat de gemeenschappelijke voorouder enkele generaties eerder moet te zoeken zijn.

Register Rekenkamer nr1153 (1474)
p7 : Gille Van den Broecke tient a fief de messire Arnoul de Bourgogne une piece de hault preet grant environ 1 bonnier gisant a la paroische de heyst dung couste joignant a leritaige appartenant aux enfants de Pieter Van den Broucke et daultre couste a leritaige des enfans Johan Van den Broecke et est tenu etc....

Register Rekenkamer nr1153 (1474)
p7 : Wouter Van den Broecke tient a fief de messire Arnoul de Bourgogne II bonniers de hault pretz gisant audit heyst dung couste a leritaige des enfans Johan Van den Broecke et est tenu etc...
p12 : Johan Van den Broecke filz Johan tient a fief par partage de freres et soeurs ung bonnier de pred appelle den pachtbeemt gissant a bousschot dung couste le fief appartenant a la chapelle de bousschot et daultre a leritage Gille Wijnricx et vault par an....
p24v : Gille Van den Broecke filz Johan tient a fief dudit Godefroit et Johan ung quartier de boix gisant audit Heyst dung couste les enfans Gille Wynricx et daultre les enfans Johan Van den Broecke et est tenu etc....

Deze eigendommen zijn in Booisschot gelegen (‘gissant à Bousschot’).

We hebben hier dus vermoedelijk drie broers Jan I, Gillis I en Peter I Van den Broeck waarvan Jan I en Peter I reeds overleden zijn in 1474 maar volwassen of bijna volwassen zonen hebben. De andere, Gilis I, wiens goed daar tussenin ligt,
blijkt nog te leven. Wouter P1 lijkt ook nog in leven.

Verder wordt in dat zelfde register ook nog een Henrick P1 Van den Broeck vermeld in Booisschot. Zijn leen is gelegen naast de Bousschotbeemd en de Paebeemd. Ook hij lijkt ons een zoon van Peter I.

Rekenkamer Mechelen nr 1153 (1474)
Henry Van den Broeck tient a fief dudit.... II pieces de terre contenant environ ung bonnier gisant dung couste au pret appelle boesschotbeemt et daultre au pret appelle paebeemt...

De nabuurschap van Gilis Wijnricx, waarschijnlijk de zoon van Staes Wijnricx uit Hallaar, doet vermoeden dat Gilis Wijnricx in de familie Van den Broeck is ingetrouwd en een schoonbroer is geworden van Jan I, Gilis I en Peter I Van den Broeck. Die Gilis had een zoon Henrick Wijnricx en waarschijnlijk ook een schoonzoon Willem Truyts:

OGA Heist 351(Hallaar 1467-1502)
Hallaar : de nacomelinghen wijlen Staes Wijnricx ...als Giel Wijnricx kinderen en Jan Lusteliefs kynde van de goede geheten die wilre gelegen tussen Heynric Van Mechelen erve ende den derenkynd bosch (nu Willem Truyts en Henric Wijnricx) I p lovens

Deze Henrick Wijnricx bezit ca 1467 een eigendom die inderdaad gelegen is naast deze van een Jan Van den Broeck.

OGA Heist 351 (Hallaar 1467-1502)
Laer en Boesschot
- Henric Wijnricx van de strepen tusschen Jan Van den Broeck en sijn selfs erve

We zien ook dat er in die tijd een verdwaalde Van den Broeck in Hallaar verblijft, nl. Henrick I. Hij moet van de generatie zijn van Jan I, Gilis I en Peter I. Het zou ons niet verwonderen dat er een kruishuwelijk heeft plaats gehad waarbij twee kinderen Van den Broeck huwden met twee kinderen van Staes Wijnricx. Gilis Wijnricx Staessone komt op die manier in Booisschot terecht, Henrick Van den Broeck komt in Hallaar terecht.

K.A.Heist 588 (1475)
Hallaar : Jan Van den Broeck Henricxsone en sijn kinder (nu Henric Bertels) II viertel

Al die gissingen die we hier maken vloeien voort uit die natuurlijke neiging die we hebben om alle Van den Broeck’s van één enkele stamvader te willen zien afstammen. Dat zal vermoedelijk wel zo zijn, maar in welke eeuw bevindt zich die gezamenlijke voorvader?²

     (?) N.N. werd geboren circa 1390 in Booischot, Antwerpen. Zij huwde n.n. Van den Broeck voor 1420 in Booischot.¹

     Wouter Tubacx werd geboren circa 1425. Hij huwde (?) N.N. voor 1455. Wouter Tubacx overleed na 1460.

     (?) N.N. werd geboren voor 1435. Zij huwde Wouter Tubacx voor 1455.

     Gilis Lambrechts werd geboren circa 1380 in Heist op den Berg, Antwerpen. Hij huwde (?) N.N. voor 1420.

     (?) N.N. werd geboren voor 1395. Zij huwde Gilis Lambrechts voor 1420.

     Daniel van Rechem werd geboren circa 1300.¹ Hij huwde Anne van Massemen in 1340.¹

     Anne van Massemen werd geboren circa 1300.¹ Zij huwde Daniel van Rechem in 1340.¹

     Martinus Van Hille werd geboren in 1400 in Aartrijke, West-Vlaanderen. Hij was de zoon van Logier Van Hille en (?) N.N. Martinus Van Hille huwde n.n. Van Praet voor 1430.¹ Martinus Van Hille overleed in 1441 in Aartrijke, West-Vlaanderen.¹

     N.n. Van Praet was ook gekend als De Praet. Zij werd geboren circa 1400.¹ Zij huwde Martinus Van Hille, zoon van Logier Van Hille en (?) N.N., voor 1430.¹

     Jan I Gijsbert van den Nieuwenhove werd geboren circa 1360 in Opwijk, Brabant.¹ Hij was de zoon van Ghiselbrecht van den Nieuwenhove. Jan I Gijsbert van den Nieuwenhove huwde Elisabeth van Ursene voor 1381.² Jan I Gijsbert van den Nieuwenhove was leenman in Opwijk. Hij overleed in 1428 in Brugge, West-Vlaanderen.

     Elisabeth van Ursene werd geboren circa 1365. Zij huwde Jan I Gijsbert van den Nieuwenhove, zoon van Ghiselbrecht van den Nieuwenhove, voor 1381.¹

     Michiel van der Scheure werd geboren circa 1370.¹ Hij huwde (?) N.N. voor 1390. Michiel van der Scheure overleed op vrijdag, 30 mei 1456.¹

     (?) N.N. werd geboren voor 1375. Zij huwde Michiel van der Scheure voor 1390.

     Jan Metteneye werd geboren circa 1346 in Rijsel, Nord-Pas-de-Calais, Frankrijk.¹ Hij was de zoon van Jacob Metteneye en Maria Bonin. Jan Metteneye was poorter, makelaar in Brugge.² Hij huwde Elisabeth Breydel, dochter van Jan Breydel en Claire de Pinckere, voor 1380 in Brugge.¹
POLITIEKE GEGEVENS
Ambtsjaren/functie in de stadsmagistraat (binnen de periode 1359-1375):

Totaal aantal ambtsjaren: 13 (1383-84: hoofdman Sint-Jans; 1385-86: raadslid; 1386-87: burgemeester van de raad; 1387-88: schepen; 1388-89: raadslid; 1389-90: schepen; 1392-93: schepen; 1394-95: raadslid; 1395-96: raadslid; 1398-99: schepen; 1399-1400: raadslid; 1400-01: hoofdman Carmers.

MATERIËLE GESTELDHEID
Transacties en varia:
1350: Ontving 10 sch. gr. torn. van het ambacht van de volders te Brugge in mindering van de som van 3 d. gr. torn., die het ambacht hem verschuldigd is.

Familieleden in de stadsmagistraat: Vader Jacob Metteneye zetelde 11 keer in de stadsmagistraat en broer Jacob Metteneye 5 keer.

SOCIAAL MILIEU/NETWERKEN
Lidmaatschap gilde/broederschap: Lid van de Sint-Joris kruisbooggilde.
Voogdij-/dooppeterschap:
1398: Was samen met Niclais Baerbesaen voogd over Jacob, zoon van Jacob Metteneye en vrouw Maergriete/Marie. Hiervoor droegen ze 3 lb. 15 sch. torn. per jaar over aan de stad Brugge.
Grafmonument: Vloerzerk met koper (witsteen ingelegd met koper) in de Augustijnerkerk. Dit grafmonument is verdwenen.²

Op 18 december 1383 werd in Doornik een vredesovereenkomst ondertekend tussen de graaf van Vlaanderen en de Vlaamse steden. Jacob en Jan Metteneye behoorden tot de ondertekenaars, in naam van de stad Brugge.³
Jan Metteneye overleed in 1413 in Brugge, West-Vlaanderen, en werd bij de augustijnen begraven.